Phong trào làm mỹ phẩm handmade vốn được bắt đầu với xà phòng. Chỉ riêng SP này đã có hàng chục loại cho các mục đích khác nhau: để rửa tay, tắm, tẩy da chết, massage; hoặc để đặc trị các loại da khô, mụn, nhạy cảm, nhờn… Về sau, mỹ phẩm handmade “phủ sóng” thêm nhiều loại như: son dưỡng môi, nước hoa khô, nến massage, sữa/bơ/sáp dưỡng thể, gel rửa tay, lăn khử mùi…
Số lượng các shop bán nguyên liệu và SP handmade cũng theo phong trào tăng lên. Sáp ong, sáp đậu nành, sáp nhũ hóa, màu khoáng, tinh dầu, màu thực phẩm, bơ, các loại dầu nền, ô liu, dừa, hạnh nhân, natri hydroxit, sorbitol, sodium hydroxide, sorbitan oleate, titanium dioxide… là các nguyên liệu chủ yếu để thực hiện mỹ phẩm handmade.
Trên nhiều trang mạng, công thức để thực hiện mỹ phẩm handmade được các chị em hướng dẫn và chia sẻ chi tiết. Ban đầu là tạo phôi xà phòng bằng cách kết hợp các nguyên liệu: dầu dừa, dầu cọ, dầu vừng (mè), glycerin thực vật nước, natri hydroxit, sorbitol (chất dưỡng ẩm), chất nhũ hóa, đạm đậu nành. Từ phôi xà phòng, người thực hiện có thể bổ sung thêm sữa dê, thêm đường, tinh dầu, trái cây, màu để tạo thành các loại xà phòng với tính chất, hương thơm, sắc màu khác nhau.
Son dưỡng môi được tạo nên từ sáp ong, dầu ô liu, dầu dừa, dầu hạnh nhân, dầu quả bơ, bơ shea, vitamin E, màu khoáng và dầu tạo vị. Lăn khử mùi là sự kết hợp của bột nở, bột ngô, dầu cọ (hoặc bơ shea) với tinh dầu trà xanh. Đậu nành phối trộn với dầu thực vật (dầu hạnh nhân hoặc hỗn hợp dầu hạnh nhân và các loại dầu khác) và vài giọt tinh dầu sẽ tạo thành nến massage. Muốn lưu hương cho cơ thể thì làm nước hoa khô bằng sáp đậu nành, dầu hạnh nhân (hoặc dầu quả bơ) cùng với hương liệu hoặc tinh dầu.
Thiên nhiên có thực sự tốt?
Theo TS-BS Lê Ngọc Diệp, ĐH Y Dược TP.HCM, dù nguyên liệu thiên nhiên nhưng do sản xuất hoàn toàn thủ công, người làm chưa có kinh nghiệm trong việc chọn lọc nguyên liệu, bảo quản và pha chế nên mỹ phẩm handmade có thể bị biến chất và trở nên thiếu an toàn.
Những tinh chất, tinh dầu hay vitamin không phải là chất bảo quản vì không hề có tác dụng chống nấm mốc. Chúng chỉ có thể giúp kéo dài tuổi thọ của sản phẩm nhưng cũng không có khả năng chống khuẩn. Và đặc biệt, đối với các loại mỹ phẩm có nước thì bắt buộc phải sử dụng đến hóa chất bảo quản. Còn nếu không thì SP không sử dụng quá một tháng…
Mặt khác, các nguyên liệu được gọi là thiên nhiên cũng chưa thực sự thiên nhiên. Theo TS Nguyễn Văn Minh, Viện Nghiên cứu dầu và cây có dầu, các loại tinh dầu được dùng cho vào SP để tạo mùi đa phần cũng là tinh dầu tổng hợp từ các chất hóa học.
Một vấn đề quan trọng là các mỹ phẩm handmade, nếu như không gây hại thì cũng không đem lại ích lợi gì cho người sử dụng. Nguyên do bởi những người tự sản xuất thường không có kiến thức về các hóa chất và các thành phần mỹ phẩm, cũng như kiến thức về cấu tạo và bệnh lý da. Để sản xuất ra một SP mỹ phẩm an toàn và đúng tiêu chuẩn cần phải có quá trình nghiên cứu, có những chứng cứ khoa học về thành phần, quy trình sản xuất.
BS Lê Ngọc Diệp tư vấn thêm: Các mỹ phẩm chính hãng để đến được tay người sử dụng phải qua sự kiểm định ngặt nghèo. Mỹ phẩm handmade lại không có ai kiểm soát về chất lượng, về mức độ an toàn vệ sinh, được sản xuất thủ công, người làm lại không có kiến thức sâu về lĩnh vực hóa mỹ phẩm nên mức độ độc hại của chúng rất lớn. Không phải cứ SP thiên nhiên là tuyệt đối an toàn. Sự chọn lọc khắt khe các nguyên liệu đầu vào, quy trình sản xuất được kiểm soát chặt chẽ cộng với ứng dụng kết quả các nghiên cứu khoa học sâu rộng về công dụng của các thành phần trong mỹ phẩm mới có thể mang lại một SP chăm sóc da hiệu quả và an toàn. Do vậy, khi lựa chọn mỹ phẩm, chúng ta cần tránh mỹ phẩm giả, mỹ phẩm kém chất lượng, có chứa chất độc hại, chứ đừng chạy theo các lời quảng cáo là sử dụng 100% SP thiên nhiên mà quên rằng sự an toàn của SP phụ thuộc chủ yếu vào quy trình sản xuất đúng tiêu chuẩn.
Đặc biệt, các bạn có làn da nhạy cảm, dị ứng thì càng phải cẩn trọng khi sử dụng mỹ phẩm handmade. Các thành phần có trong SP khi tương tác với nhau có thể gây phản ứng, và các nguyên liệu từ thiên nhiên chưa qua công đoạn lọc bỏ các độc tố thì vẫn có thể kích ứng và gây hại cho da.
Nếu các bạn muốn thử tự làm và sử dụng mỹ phẩm handmade thì nên bắt đầu từ những SP có ít thời gian lưu lại trên da nhất, và ít có khả năng nhiễm khuẩn nhất như xà phòng, nến massage, nước hoa khô. Nên tránh xa các loại kem dưỡng ẩm hoặc làm trắng da vì nguy cơ bị nhiễm khuẩn, nấm mốc, dị ứng rất cao, chưa kể là tác dụng của chúng còn rất mơ hồ. Lưu ý rằng, các loại mỹ phẩm handmade chỉ sử dụng tốt nhất trong thời gian từ ba-sáu tháng. Nếu sử dụng SP quá hạn đã bị nhiễm khuẩn hoặc nhiễm nấm thì tác hại của chúng đối với sức khỏe vô cùng lớn.
